Welke behandeling werkt het beste tegen littekens?

Heb je een wond opgelopen door een val, snee of operatie en wil je littekens zoveel mogelijk voorkomen? Dan kun je kiezen voor een littekencrème of siliconenproducten (gel of verband). Maar wat is de beste keuze? Het korte antwoord is: Je hoeft niet te kiezen, je kunt ze namelijk combineren voor een optimaal resultaat. Siliconen werken op het huidoppervlak door de huidbarrière na te bootsen, terwijl crèmes diep in de huid hydrateren. Hieronder vind je advies voor verschillende soorten wonden.

Behandeling voor oppervlakkige wonden

Bij een kleine schaaf- of snijwond, die niet per se een litteken achterlaten, is het toch verstandig een hydraterende littekencrème te gebruiken. Dit is namelijk bij elke huidbeschadiging belangrij. Begin met smeren zodra de wond gesloten is om de kans op littekens te minimaliseren.

Onthoud: je kunt niet altijd zien of een wond oppervlakkig of diep is. Blijf je wond goed controleren (zie ‘Herkenning van afwijkende littekens’).

Aanpak voor diepe wonden

Bij diepe wonden, zoals na een operatie of brandwond, is littekenvorming vrijwel zeker. Om deze zo klein en onopvallend mogelijk te houden, is een siliconengel de aanbevolen standaard (volgens internationale richtlijnen). Het wordt daarnaast aanbevolen aanvullend hierop een littekencrème te gebruiken, voor extra hydratatie. Start de behandeling direct nadat de wond is gesloten of na het verwijderen van hechtingen voor het beste resultaat.

Herkenning van afwijkende littekens

Een ‘normaal litteken’ verandert uiteindelijk in een dun wit lijntje op de huid. Het gaat om een afwijken litteken bij een litteken dat na 1 maand: nog steeds rood is en blijft, nog steeds jeukt, irriteert of pijn doet, verdikt is (groeit) of trekt (er staat ‘spanning’ op het litteken).

Als één (of meerdere) van deze symptomen van toepassing is, begin dan direct met siliconenproducten en vul dit aan met een littekencrème.

Risicofactoren voor littekenvorming

Sommige mensen hebben een groter risico op afwijkende littekens. Dit risico is hoger als:

Het in de familie voorkomt
Je eerder een afwijkend litteken hebt gehad
De wond moeilijk sluit
Je een wond hebt die moeilijk dichtgaat
De wond/het litteken op een plek zit waar veel spanning op staat (zoals gewrichten en het borstbeen)
Je jong bent (kinderen lopen meer risico, omdat alles bij hen hard groeit, dus ook een litteken)

In deze gevallen wordt preventief gebruik van siliconen en littekencrème aanbevolen.

Functies van littekencrèmes en siliconen

Littekenweefsel mist enkele belangrijke functies van normale huid. Zowel littekencrèmes als siliconen helpen deze functies over te nemen:

Vochtbehoud: Beschadigde huid verliest snel vocht. Het is essentieel om dit vochtverlies te beperken door de barrièrefunctie van de huid te herstellen.
Hydratatie: Voldoende vocht is cruciaal voor herstel en werking van de huid. Littekencrèmes trekken vocht aan en houden het vast.

Werking van siliconengel

Siliconen vormen een tijdelijke beschermlaag op de huid, waardoor vocht wordt vastgehouden. Dit zorgt ervoor dat littekens soepeler, vlakker en minder rood worden, en sneller kalmeren. Klachten zoals jeuk en irritatie verminderen of verdwijnen. Ook voorkomt het siliconenlaagje irritatie door wrijving. Goede voorbeelden van siliconenproducten zijn Scarban en Bapscarcare.

Werking van littekencrèmes

Littekencrèmes helpen, net als siliconen, om vochtverlies te voorkomen. Bovendien trekken ze vocht aan vanuit diepere huidlagen en houden dit vast. Ze bevatten vaak werkzame stoffen zoals vitaminen en antioxidanten die het huidherstel bevorderen en vervelende symptomen zoals jeuk, droogheid en roodheid verminderen. Een bewezen effectieve medische littekencrème is die van Alhydran.

Beginnen met een behandeling

Siliconen en littekencrèmes zijn het meest effectief zolang het litteken nog in ontwikkeling is, wat tot ongeveer 12 maanden na wondsluiting is. Start daarom direct met de behandeling zodra de wond gesloten is. Gebruik bij oppervlakkige wonden een littekencrème en bij diepe, operatieve wonden altijd een siliconencrème of -verband.

Liefs,

Milou